23 Haziran 2023’te Avrupa Birliği, Rusya’ya yönelik yayınladığı 11. Yaptırım paketi ile; yaptırım uygulanan belirli mal ve teknolojilerin, yüksek risk altında olduğu düşünülen belirli üçüncü ülkelere satışının, tedarikinin, transferinin ve ihracatının kısıtlanacağını; üçüncü ülkeler üzerinden atlatmayı önlemeyi amaçlayan yeni bir mekanizma (anti-circumvention tool) ile ortaya koymuştur. (833/2014 sayılı Yönetmelik (“Yönetmelik”) Ek XXXIII[1])
Yönetmelik Madde 12f uyarınca, AB menşeili olsun ya da olmasın üçüncü bir ülkede bulunan veya bu ülkede kullanılmak üzere, gelecekte Ek XXXIII’de listelenebilecek ülkelerde ikamet eden herhangi bir kişi veya kuruluşa; mal ve teknolojinin satışı, tedariki, transferi veya ihracatı yasaktır. Listelenen ülkelerde bulunan veya bu ülkelerde kullanılmak üzere herhangi bir gerçek veya tüzel kişiye, bu tür mallarla ilgili teknik yardım, aracılık hizmetleri, finansman ve mali yardım sağlanması da yasaktır. Konsey, Komisyon tarafından sağlanan teknik bilgilere dayanarak Yönetmeliğin Ek XXXIII’ünün içeriğini düzenli olarak gözden geçirecektir.
AB Komisyonu, bu yeni atlatmayı önleme mekanizmasını “diğer spesifik önlemler ile AB’nin ilgili üçüncü ülkelere erişimi atlatmayı önleme çabası yetersiz kaldığında istisnai ve son çare” olarak uygulayacağını duyurmuştur. [2]
Belirtmek gerekir ki, anti-circumvention tool adı verilen yeni mekanizma ile ilgili herhangi bir mal veya ülke hakkında karar verilmiş değildir. Bu mekanizma, mevcut yaptırımların daha fazla aşılmasını önlemek için gelecekte Ek XXXIII’de listelenecek olan Rusya dışındaki seçilmiş üçüncü ülkelere uygulanacaktır. Bu yeni düzenleme, potansiyel yasakları Rusya dışındaki ülkeleri de kapsayacak şekilde genişlettiği için, daha önce bilinen yasal çerçeveye kıyasla çok yenidir. Bugün itibariyle, Ek XXXIII’de herhangi bir mal ve ülke listelenmemiştir.
AB, 11. Yaptırım Paketi’nde yer alan anti-circumvention tool ile, üçüncü ülkelere veya hükümetlere yaptırım uyguladığı sonucu çıkarılmaması gerektiğini dile getirmekte ve bu yeni mekanizma ile yaptırıma tabi AB mallarının Rusya’ya girişinin engellemeye çalışıldığını ifade etmektedir.[3] AB, bu yeni düzenleme ile her ne kadar AB sınırlarını aşan bir icra yetkisine sahip olmadığını vurgulasa da; 11. Paket ile –tıpkı ABD hukukunda olduğu gibi—sınır aşan uygulamaların önü açılmıştır.
Av. Ayşe Nur Şanlı Kincal
New York ve İstanbul Barosu avukatıdır.
Av. Ayşe Gündoğdu
Bu yayın, yalnızca bilgi amaçlı genel bir bilgilendirme içermektedir. Hukuki mütalaa ya da görüş olarak değerlendirilemez. Her bir olaya özgü değerlendirme ayrıca yapılmalıdır.
Bu yayının tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeksizin veya Şanlı Hukuk’un ve ilgili avukatın yazılı izni alınmaksızın bu yayın kullanılamaz, kopyalanamaz, çoğaltılamaz, yayımlanamaz.
[1] Council Regulation (EU) 833/2014 (Regulation 833)
[2] EU adopts 11th package of sanctions against Russia for its continued illegal war against Ukraine, European Commission
[3] Questions and answers on the 11th package of restrictive measures against Russia, European Commission